تاریخچه مهمانسرای عباسی
معماری شکوهمند ایران همواره چون گوهری تابان در میان آثار معماری جهان می درخشیده و از مرتبه ای بلند برخوردار بوده است . در این میان ، معماری مکتب اصفهان در دوره های گوناگون طلایه دار این راه پرشکوه بوده و نام هنر و فرهنگ ایران را در گوشه و کنار جهان بلند آوازه کرده است . در دوره صفوی ، شهر اصفهان از چنان عظمت و شکوهی بهرمند شد که نصف جهانش نامیدند . در میان آثار معماری بازمانده از این عصر مجموعه مدرسه و بازارچه و کاروانسرایی برجای مانده است که در کنار خیابان چهارباغ اصفهان چون گوهری یگانه می درخشد . این مجموعه به دستور شاه سلطان حسین صفوی ، ساخته شد و آن را به مادر خویش پیشکش کرد . از این رو ، مدرسه و کاروانسرای مادر شاه نامیده شد . از مجموعه بناهای یاد شده ، مدرسه از همه مشهورتر و به اعتبار کاشیکاری ظریف و بی همانند آن ، از زیباترین آثار تاریخی اصفهان و جهان به شمار می رود . این شاه بیت معماری اسلامی که با وقاری شکوهمند در کنار چهارباغ نشسته و بیشتر به نام مدرسه چهارباغ معروف است ، بیش از سه قرن است که طالبان علوم دینی و دانشوران علوم الهی ، در کنار پیچ و تاب خاموش اما پرشور نقش کاشیهای آبی ، در آن به تعلیم و تعلم سرگرم اند . در آغاز ، انگیزه اصلی ساختن بازار و کاروانسرا استفاده از عواید آنها برای نگهداری مدرسه و تامین معاش اهل مدرسه بوده است . بازار را ، که در کنار ضلع شمالی مدرسه قرار دارد ، سقفی بلند از تاق ضربیهای خوش نما پوشانده و حجره های دو طرف آن در دو طبقه ساخته شده است . این بازارچه را پیشتر بازارچه بلند می خواندند و امروز بازار هنر می نامند . اکنون در حجره های این بازار دست سازهای بومی و سنتی به مشتریان عرضه می شود و در حجره های فوقانی ، صنعتگران بومی به ساختن این آثار مشغولند . هنوز هم در این بازار اشیایی به مشتریان فروخته می شود که نامهای خاطره برانگیزی را به یاد می آورد : خاتم مینا ، قلمکار ، قلمزنی ، منبت ، سوخت ، تذهیب ، معرق ، گلابتون ، زریبافی … . از زمان ساخت مجموعه مدرسه و بازار و کاروانسرا سیصد سال می گذرد . به نظر می رسد بنای مدرسه مادر شاه در سال 1112 هجری قمری آغاز و تا سال 1128 به طول انجامیده است . تاریخهای نقش شده در گوشه و کنار این مدرسه ، زمان ساخت آن را مشخص می کند . در کتیبه ای سال 1114 و بر کتیبه چوبی دیگری سال 1119 و در نقش حک شده بر در مدرسه ، سال 1120 و در کتیبه ای به خط عبدالرحیم جزایری ، سال 1122 نقش است .